#pjj : Isu (Sultan dan Raja-raja Melayu)

Ini adalah sekadar penulisan hasil pembacaan bonda bagi menjawab persoalan tugasan bonda.

Sejujurnya bonda sendiri kurang pasti kronologi isu ini

Harapnya tiada sebarang perbalahan dengan perkongsian ini

kerana ini adalah bahagian terakhir perkongsian bonda

Pada sekitar tahun 2009 hinga 2010, Istana Kelantan telah bergolak dengan episod Tengku Temenggong Kelantan, Tengku Fakhry mencabar kekandanya, Tengku Muhammad Faris Petra di Mahkamah Tinggi. Tengku Fakhry mencabar keputusan kekandanya, Pemangku Sultan Kelantan yang membatalkan kedudukan beliau selaku Ahli Majlis Perajaan Negeri Kelantan di Mahkamah Tinggi. Mengikut sejarah, Tengku Muhammad Faris Petra telah membatalkan keahlian Tengku Fakhry pada 16 Septmeber 2009.

Pergolakan tercetus tatkala Sultan Kelantan, Sultan Ismail Petra disahkan gering oleh panel pakar perubatan yang dilantik oleh kerajaan negeri Serambi Mekah itu. Pada 24 Mei 2009 pula, Tengku Mahkota, Tengku Muhammad Faris Petra dilantik oleh Majlis Perajaan Negeri (MPN) sebagai Pemangku Raja Kelantan mengikut Perlembagaan Negeri Kelantan. Pemangkuan ini ekoran Sultan Kelantan tidak boleh menjalankan tugas hal ehwal negeri mengikut Perkara 22A (1) (b) Undang-undang Perlembagaan Tubuh Kerajaan Kelantan Bahagian yang kedua. Kerajaan negeri Kelantan tetap teguh berpegang kepada Perlembagaan negeri Kelantan yakni Tengku Muhammad Faris Petra kekal sebagai Pemangku Raja yang sah sehinga MPN membuat keputusan seterusnya mengikut undang-undang. Walaupun dalam pada masa yang sama, ada pihak lain telah mengisytiharkan pemangkuan itu telah digugurkan.

 Majlis Perajaan Negeri adalah badan yang bertanggungjawab mengesahkan penabalan waris dan kedaulatan kerajaan negeri Serambi Mekah itu selain menentukan kekosongan takhta jika sultan tidak dapat menjalankan tugasnya dalam tempoh masa yang lama atas sebab-sebab tertentu. Tengku Muhammad Fakhry, merupakan anakanda ketiga Sultan Kelantan dan merupakan salah seorang waris bagi takhta di istana negeri. Beliau dipilih oleh ayahandanya menganggotai majlis berkenaan kira-kira lapan tahun lalu (2001).

 Dalam sebutan kes di Mahkamah Tinggi pada 27 Januari 2010, Ketua peguam K. Shanmuga yang mewakili Tengku Temenggong Kelantan, Tengku Fakhry berkata, tindakan Tengku Mahkota, Tengku Muhammad Faris Petra, dilihat dalam keadaan tertentu sebagai cubaan merampas kuasa sultan. Perlembagan negeri Kelantan jelas menyatakan, hanya sultan yang berhak mengubah kedudukan ahli di dalam majlis tersebut. Tengku Mahkota hanya memangku takhta selama mana sultan uzur. Sultan Kelantan disahkan gering sejak Mei 2009 yang menyebabkan Tengku Mahkota dilantik sebagai pemangku pada 25 Mei 2009. Baginda dimasukkan ke hospital di Singapura sejak bulan itu tetapi baginda dilaporkan semakin pulih. Shanmuga menambah, memang Tengku Mahkota merupakan pewaris utama takhta Kelantan namun pelantikannya bukan secara automatik sebaliknya perlu disahkan kedaulatan pemerintahannya oleh Majlis Perajaan Negeri. “Jika beliau tidak disahkan, maka adiknya Tengku Bendahara sebagai pewaris kedua berhak disahkan oleh majlis berkenaan dan jika itu tidak berlaku maka pewaris seterusnya iaitu Tengku Temenggong berhak mewarisi takhta,” jelasnya lagi.

 Dalam permohonan yang difailkan pada 1 Disember 2009 itu, Tengku Muhammad Fakhry menamakan kekandanya, Tengku Mahkota; kerajaan negeri, setiausaha Majlis Perajaan Negeri dan lima yang lain iaitu ahli majlis terbabit yang dilantik oleh pemangku sultan pada 24 Mei 2009 sebagai responden dengan mendakwa bahawa Tengku Mahkota dipilih oleh majlis berdasarkan Artikel 22A Perlembagaan Kelantan semasa sultan tidak berupaya menghadiri hal ehwal kerajaan negeri. Beliau turut mendakwa pernah menulis surat pada 25 Oktober 2009 kepada setiausana majlis bagi mendapat penjelasan mengenai tindakan melucutkan kedudukannya dalam majlis dan surat itu dijawab pada 26 Oktober dengan menyebut bahawa ia adalah perintah Tengku Mahkota. Selain itu, putera sultan berkenaan meminta mahkamah membatalkan keputusan tersebut atau mengisytiharkan bahawa pembatalan perlantikan adalah bertentangan dengan perlembagaan negeri.

Sementara itu, Peguam Kanan Persekutuan, Datin Azizah Nawawi yang mewakili kerajaan negeri Kelantan dalam bantahannya berkata mahkamah tidak mempunyai kuasa untuk mengadili isu berkenaan kerana keputusan Pemangku Raja melucutkan keanggotaan Tengku Muhammad daripada Majlis Perajaan Negeri Kelantan, adalah muktamad dan tidak boleh dipersoalkan. Beliau juga menggesa mahkamah untuk menolak permohonan mendapatkan kebenaran berasaskan kepada prerogatif Pemangku Raja mengikut Perkara 5 Perlembagaan Kelantan mengenai pelantikan dan pembatalan anggota Majlis adalah tidak boleh diadili. Beliau turut membantah permohonan bagi semakan penghakiman yang difailkan oleh Tengku Muhammad Fakhry, bagi membatalkan keputusan Tengku Muhammad Faris pada 16 September lepas dan satu deklarasi bahawa pembatalan itu adalah bercanggah dengan Perkara 7 Perlembagaan Kelantan.

Pada 29 Januari 2010, Mahkamah Tinggi telah memutuskan bahawa tindakan Pemangku Sultan Kelantan Tengku Muhammad Faris Petra menyingkirkan adindanya Tengku Muhammad Fakhry Petra daripada Majlis Perajaan Negeri itu tidak boleh disemak semula. Menurut Hakim Mohamad Ariff Md Yusof, sebuah mahkamah undang-undang bukanlah forum yang sesuai bagi membuat keputusan mengenai isu membabitkan hak istimewa diraja kerana sebarang pertikaian perlu diselesaikan sendiri oleh Sultan Kelantan.

Tengku Muhammad Fakhry, yang juga Tengku Temenggong Kelantan, telah mencabar keputusan Tengku Muhammad Faris menyingkirkannya daripada Majlis Perajaan Kelantan pada 16 September 2009. Mengikut Perkara 5 Undang-undang Tubuh Negeri Kelantan, majlis itu bertanggungjawab mengesahkan waris takhta dan menentukan sama ada terdapat kekosongan pada takhta disebabkan ketiadaan Sultan di negeri itu untuk tempoh lebih dari setahun.

Dalam penghakiman tersebut, Hakim Mohamad Ariff memutuskan isu mengenai kedaulatan, hak dan kuasa diraja akan tetap dipelihara dan diakui oleh kedua-dua Persekutuan dan Perlembagaan Negeri. "Artikel 62 Perlembagaan Kelantan menjelaskan sentimen sama di mana ia menyatakan prosiding di mahkamah tidak akan menjejaskan hak, kuasa diraja, bidang kuasa sultan dan kedaulatannya. Dengan jelas di sini kita membicarakan mengenai hak keistimewaan diraja yang tidak sesuai disemak semula oleh mahkamah ini," katanya.

Mengenai hujah yang dibangkitkan peguam Tengku Muhammad Fakhry bahawa Pemangku Raja itu tidak mempunyai kuasa untuk menjalankan tugas sebagai Sultan apabila membatalkan pelantikan beliau sebagai anggota Majlis, dan dengan berbuat demikian telah berlaku satu rampasan kuasa oleh pihak berkuasa atau oleh Pemangku Raja, mahkamah itu berkata: "Tempoh "Yang Amat Mulia Diraja" dalam Perkara 4 Perlembagaan Kelantan adalah ditakrifkan untuk termasuk pengganti dan pendahulu untuk raja, yang dalam kes ini, Pemangku Raja."

Hakim Mohamad Ariff berkata Tengku Muhammad Faris, dilantik sebagai Pemangku Raja pada 2001 apabila Sultan Ismail Petra tidak berupaya akibat gering, Pemangku Raja boleh melaksanakan fungsi-fungsi Sultan tanpa had semasa tempoh tersebut. Mahkamah ketika menolak permohonan semakan kehakiman itu juga memerintahkan Tengku Muhammad Fakhry untuk membayar kos kepada responden.

 

KESIMPULAN

Konklusinya, dalam sistem Raja Berperlembagaan, institusi Raja di Malaysia masih ada peranan penting dalam beberapa urusan atau pentadbiran negara seperti dimaktubkan Perlembagaan.  Namun, YDPA dan MRR juga tidak kebal dari undang-undang. YDPA adalah salah satu daripada lima badan perundangan (Legislatif) yang berada dalam negara Malaysia. Walaupun YDPA adalah ketua negara yang melantik ketua kerajaan namun segala keputusan yang dibuat oleh YDPA perlu berlandaskan Perlembagaan atas nasihat ketua kerajan.

RUJUKAN

Abdul Aziz Bari. 2002. Cabinet Principles in Malaysia: The Law and Practice (2nd ed.). Kuala Lumpur: Other Press.

BERNAMA. (2009). Dari Krisis Rumah Tangga Ke Krisis Perebutan Takhta. 16 Disember. Mstar

BERNAMA. (2010). Adakah Kemelut Istana Hampir Penghujungnya. 11 Mei. Mstar

BERNAMA. (2010). Keputusan Mahkamah Adili Kes Pelucutan Tengku Fakhry Pada Jumaat. 27 Januari. Mstar

BERNAMA. (2010). Tengku Fakhry Petra Gagal Cabar Keputusan Pemangku Raja Kelantan. 29 Januari. Mstar

BERNAMA. (2019). Al-Sultan Abdullah Riayatuddin Al-Mustafa Billah Shah Gelaran Rasmi. 15 Januari. BH Online

BERNAMA. (2019). Mufti Pahang jelas maksud ‘Al’ pada nama Sultan Pahang. 17         Januari. BH Online

Dr Shamrahayu A Aziz. (2017). Memahami Falsafah Raja Berperlembagaan. 11 April.    BH Online

http://www.majlisraja-raja.gov.my/index.php/bm/

https://kadirjasin.blogspot.com/search?q=Sultan+pernah+dihadapkan+ke+Mahkamah+Khas

https://www.parlimen.gov.my/index.php

https://www.parlimen.gov.my/sejarah-institusi.html?uweb=web&

Mohd Nasif Badruddin, Mohd Anwar Patho Rohman, Suraya Roslan (2019). Kaedah Pilih Agong. 8 Januari. My Metro

Perlembagaan Persekutuan. (2011). Kuala Lumpur: International Law Book Services.

Sejarah Tahun 5 Sekolah Kebangsaan. (2018). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka

Syahredzan Johan. (2019). Demokrasi dan Raja Berperlembagaan. 15 April. Sinar Harian